Bạn đã bao giờ bị cuốn hút bởi bắn cung Olympic, nơi từng mũi tên bay đi mang theo áp lực và kỳ vọng chiến thắng? Môn thể thao này không chỉ đòi hỏi kỹ năng, mà còn là cuộc đấu trí căng thẳng đầy hấp dẫn.
Bắn cung Olympic là gì?
Bắn cung Olympic là một bộ môn thể thao sử dụng cung và tên để bắn vào bia mục tiêu ở khoảng cách nhất định. Mỗi vận động viên (VĐV) phải bắn vào điểm giữa (bullseye) của tấm bia để đạt điểm cao nhất.
Tại Thế vận hội, bắn cung là môn thi đấu chính thức, được điều hành bởi Liên đoàn bắn cung thế giới (World Archery Federation – WA). Bộ môn này đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng giữa mắt, tay và trí óc nơi mà kỹ thuật và tâm lý thi đấu quyết định chiến thắng.
Lịch sử phát triển của bắn cung Olympic
Cột mốc quan trọng của lịch sử bắn cung Olympic bắt đầu vào năm 1900 tại Paris, khi môn thể thao này lần đầu tiên được đưa vào chương trình thi đấu của Thế Vận Hội. Tuy nhiên, sau năm 1920, bắn cung đã bị loại bỏ trong hơn 50 năm do sự thiếu thống nhất về luật lệ và thể thức thi đấu giữa các quốc gia.
Mãi đến năm 1972 tại Munich (Đức), bắn cung mới chính thức quay trở lại và trở thành một phần không thể thiếu của các kỳ Thế Vận Hội cho đến ngày nay. Sự trở lại này đánh dấu một bước ngoặt lớn với việc chuẩn hóa các quy tắc thi đấu quốc tế, tạo nên một sân chơi công bằng và hấp dẫn, nơi các cung thủ hàng đầu thế giới tranh tài để giành lấy tấm huy chương danh giá.
Bắn cung từng chỉ dành cho nam VĐV, nhưng từ năm 1988, nữ giới cũng được thi đấu chính thức trong các nội dung cá nhân và đồng đội.
Luật thi đấu bắn cung Olympic chi tiết và cập nhật
Để hiểu rõ sự hấp dẫn của bộ môn này, việc nắm vững luật bắn cung là vô cùng cần thiết. Các quy tắc được xây dựng chặt chẽ để đảm bảo tính công bằng và thể hiện rõ trình độ của vận động viên.
Cự ly và mục tiêu
Yếu tố đầu tiên và cũng là thử thách lớn nhất chính là khoảng cách.
Khoảng cách bắn cung Olympic: Tất cả các nội dung thi đấu cá nhân và đồng đội đều được thực hiện ở cự ly cố định là 70 mét (tương đương 230 feet).
Mục tiêu (Bia bắn): Bia bắn có đường kính 122cm, bao gồm 10 vòng tròn đồng tâm với 5 màu sắc khác nhau.
- Vàng: 10 điểm (vòng trong cùng – hồng tâm) và 9 điểm.
- Đỏ: 8 điểm và 7 điểm.
- Xanh dương: 6 điểm và 5 điểm.
- Đen: 4 điểm và 3 điểm.
- Trắng: 2 điểm và 1 điểm.
- Mũi tên chạm vào vạch phân cách sẽ được tính điểm của vòng có giá trị cao hơn.
Các vòng thi đấu
Một kỳ bắn cung Olympic thường diễn ra qua hai vòng chính:
Vòng xếp hạng (Ranking round)
Đây là vòng đấu đầu tiên để xác định thứ hạng và phân cặp cho vòng loại trực tiếp.
- Mỗi cung thủ sẽ bắn tổng cộng 72 mũi tên (chia thành 12 lượt, mỗi lượt 6 mũi tên).
- Thời gian cho mỗi lượt 6 mũi tên là 4 phút.
- Tổng điểm của 72 mũi tên này sẽ quyết định thứ hạng của vận động viên từ 1 đến 64.
Vòng loại trực tiếp (Elimination round)
Sau vòng xếp hạng, các cung thủ sẽ thi đấu theo thể thức đối kháng trực tiếp dựa trên thứ hạng đã phân (ví dụ: hạng 1 gặp hạng 64, hạng 2 gặp hạng 63,…).
- Thi đấu theo set (hệ thống tính điểm set):
- Mỗi trận đấu bao gồm tối đa 5 set.
- Trong mỗi set, hai cung thủ mỗi người bắn 3 mũi tên.
- Cung thủ có tổng điểm 3 mũi tên cao hơn trong set sẽ giành được 2 điểm set. Nếu hòa, mỗi người được 1 điểm set.
- Cung thủ nào đạt 6 điểm set trước sẽ thắng trận.
- Shoot-off (Bắn phát quyết định): Nếu sau 5 set, tỷ số là 5-5, hai cung thủ sẽ bước vào loạt shoot-off. Mỗi người bắn 1 mũi tên duy nhất. Mũi tên nào gần tâm hơn sẽ quyết định người chiến thắng.
Các nội dung thi đấu
Tại Thế vận hội, bắn cung có 5 bộ huy chương được trao cho các nội dung:
- Cá nhân nam
- Cá nhân nữ
- Đồng đội nam (mỗi đội 3 thành viên)
- Đồng đội nữ (mỗi đội 3 thành viên)
- Đồng đội hỗn hợp (1 nam, 1 nữ) – Nội dung mới được thêm vào từ Olympic Tokyo 2020.
Trang bị thiết yếu của một cung thủ Olympic
Để đạt được sự chuẩn xác ở cự ly 70 mét, các vận động viên phải sử dụng những trang bị chuyên dụng, được tinh chỉnh tỉ mỉ.
| Trang bị | Mô tả và vai trò |
| Cung 1 dây (Recurve Bow) | Đây là loại cung duy nhất được phép sử dụng trong thi đấu Olympic. Đặc điểm là hai đầu cánh cung cong ngược ra phía trước, giúp tăng lực bắn và tốc độ cho mũi tên. |
| Mũi tên | Thường được làm từ carbon hoặc nhôm-carbon, đảm bảo độ thẳng, nhẹ và ổn định khi bay. Mỗi vận động viên sẽ có một bộ tên được tùy chỉnh riêng về độ cứng và chiều dài. |
| Thước ngắm (Sight) | Gắn trên thân cung, giúp cung thủ ngắm chính xác vào tâm bia ở khoảng cách xa. Đây là một trong những bộ phận quan trọng nhất. |
| Cần dài (Stabilizer) | Là các thanh carbon dài gắn vào cung, có tác dụng hấp thụ rung động khi bắn và giữ cho cây cung ổn định, thăng bằng. |
| Bao tên (Quiver) | Dùng để đựng tên, thường được đeo bên hông. |
| Lót tay (Arm Guard) | Bảo vệ cẳng tay của người bắn khỏi va đập của dây cung. |
| Găng bắn (Finger Tab) | Bảo vệ các đầu ngón tay kéo dây cung, giúp việc thả dây mượt mà và nhất quán hơn. |
Những gương mặt huyền thoại và vị thế của bắn cung Việt Nam
Thế giới đã chứng kiến rất nhiều vận động viên bắn cung huyền thoại, những người đã định nghĩa lại giới hạn của sự chuẩn xác. Hàn Quốc được xem là cường quốc số một về bắn cung, sản sinh ra các tượng đài như Kim Soo-nyung, Park Sung-hyun, và gần đây là An San, Kim Je-deok, Kim Woo-jin.
Tại Việt Nam, bắn cung đang trên đà phát triển mạnh mẽ. Dù chưa giành được huy chương tại đấu trường Olympic, nhưng các cung thủ Việt Nam như Đỗ Thị Ánh Nguyệt, Nguyễn Hoàng Phi Vũ đã liên tục tạo được dấu ấn tại các giải đấu khu vực (SEA Games) và châu lục, giành được suất tham dự chính thức Thế Vận Hội. Đây là tín hiệu đáng mừng, cho thấy tiềm năng to lớn và hứa hẹn một tương lai tươi sáng cho bắn cung nước nhà.
Kết luận
Bắn cung Olympic là sự kết hợp hoàn hảo giữa sức mạnh thể chất, sự tập trung tinh thần và công nghệ chế tác dụng cụ. Từ lịch sử hào hùng đến những quy tắc thi đấu đầy kịch tính, bộ môn này luôn có một sức hút đặc biệt. Việc nắm vững luật lệ, kỹ thuật và không ngừng khổ luyện là con đường duy nhất để chinh phục những đỉnh cao, biến những mũi tên tưởng chừng đơn giản thành những điểm 10 tuyệt đối trên đấu trường danh giá nhất hành tinh.
Đừng quên theo dõi chuyên mục “Bắn cung” tại thethaoolympic.info để cập nhật những bài viết chuyên sâu và đầy cảm hứng về thế giới bắn cung!