Bắn cung là một môn thể thao đòi hỏi sự chính xác tuyệt đối, tinh thần thép và kỹ thuật cao. Nếu bạn mới bắt đầu hoặc muốn theo dõi thi đấu Olympic, việc hiểu đúng luật bắn cung và cách tính điểm là điều bắt buộc. Bài viết này sẽ giúp bạn nắm rõ mọi quy tắc một cách dễ hiểu và trực quan nhất.
Tổng quan về môn bắn cung
Bắn cung là một môn thể thao có lịch sử lâu đời, từng là công cụ săn bắn và chiến đấu trong nhiều nền văn minh cổ đại như Ai Cập, Trung Quốc, Ba Tư và đặc biệt là Mông Cổ. Ngày nay, bắn cung được công nhận là một môn thể thao chính thức tại các kỳ Thế vận hội Olympic, đồng thời phổ biến rộng rãi trong các giải đấu từ cấp cơ sở đến chuyên nghiệp.
Luật bắn cung trong thi đấu quốc tế
Mỗi giải đấu bắn cung đều tuân thủ những luật bắn cung khắt khe về trang bị, kỹ thuật và an toàn. Phần này sẽ giúp bạn nắm rõ các luật bắn cung trong thi đấu phổ biến nhất do Liên đoàn Bắn cung Thế giới (World Archery) quy định.
Luật thi đấu bắn cung được thiết lập bởi Liên đoàn Bắn cung Thế giới (World Archery), áp dụng thống nhất trong các kỳ Olympic và giải quốc tế. Dưới đây là các quy định quan trọng:
Trang bị và thiết bị hợp lệ
- Cung: Tùy thể thức (Recurve hoặc Compound), cung phải đáp ứng tiêu chuẩn về kích thước, trọng lượng, cấu trúc.
- Mũi tên: Phải được đánh số rõ ràng, đồng nhất về chiều dài, trọng lượng.
- Thiết bị hỗ trợ: Bao gồm ống ngắm, thiết bị giảm chấn, chống rung (chỉ áp dụng cho Recurve và Compound).
- Đồ bảo hộ: Bảo vệ tay, ngực, găng tay và đệm cổ tay để đảm bảo an toàn khi bắn.
Khoảng cách và điều kiện thi đấu
- Olympic Recurve: Thi đấu ở cự ly tiêu chuẩn 70m.
- Compound: Thi đấu ở khoảng cách 50m.
- Indoor (Trong nhà): Cự ly phổ biến là 18m với bia nhỏ hơn.
- Bia tiêu chuẩn: Có đường kính 122 cm (Recurve) hoặc 80 cm (Compound/Indoor), gồm 10 vòng điểm từ 1 đến 10, được phân biệt bằng màu sắc: vàng, đỏ, xanh, đen, trắng.
Quy tắc thi đấu
- Vận động viên thi đấu luân phiên, mỗi lần bắn 3 tên trong thời gian giới hạn 20–40 giây/tên.
- Không được nói chuyện, gây ồn hoặc làm ảnh hưởng đến người khác khi bắn.
- Tên bắn ra ngoài bia hoặc sai lượt sẽ không được tính điểm, thậm chí bị loại nếu vi phạm lặp lại.
- Tổ trọng tài có quyền dừng trận đấu nếu điều kiện thi đấu không đảm bảo (mưa, gió lớn…).
Cách tính điểm bắn cung chi tiết
Bắn cung không chỉ là bắn trúng mục tiêu – mà còn là tính toán, chiến thuật và kiểm soát tâm lý theo từng thể thức thi đấu. Vậy điểm số được luật bắn cung quy định ra sao? Có gì khác nhau giữa Olympic và các giải đấu khác? Việc tính điểm trong bắn cung phụ thuộc vào thể thức thi đấu (Recurve hay Compound). Tuy nhiên, cả hai đều có nguyên tắc chấm điểm dựa trên vị trí mũi tên trên bia.
Cấu trúc bia và nguyên tắc chấm điểm
- Bia bắn được chia thành 10 vòng tròn đồng tâm với điểm số giảm dần từ trong ra ngoài (10 đến 1 điểm).
- Vòng 10 là vòng trong cùng (màu vàng), vòng ngoài cùng là vòng 1.
- Nếu mũi tên nằm trên ranh giới giữa hai vòng, được tính điểm của vòng cao hơn.
- Tên không cắm vào bia hoặc rơi ra ngoài được tính 0 điểm.
Hệ thống tính điểm trong Olympic Recurve (Set Points)
- Mỗi trận đấu bao gồm 5 set, mỗi set bắn 3 tên.
- Người có tổng điểm cao hơn trong set sẽ giành được 2 điểm; nếu hòa, mỗi bên nhận 1 điểm.
- Vận động viên nào đạt 6 điểm set trước sẽ thắng trận.
- Nếu sau 5 set vẫn hòa (5–5), mỗi bên bắn 1 mũi tên quyết định, ai gần tâm hơn sẽ thắng.
Hệ thống điểm tổng (Compound)
- Không sử dụng set points. Thay vào đó, VĐV bắn tổng cộng 15 tên (5 lượt, mỗi lượt 3 tên).
- Tổng điểm của tất cả các tên sẽ quyết định người thắng.
- Nếu hòa, sẽ tiến hành shoot-off: mỗi bên bắn 1 tên, ai gần tâm hơn sẽ thắng.
Các lỗi khiến bị trừ hoặc mất điểm
- Bắn sai lượt, vượt quá số mũi tên được phép.
- Bắn quá thời gian quy định.
- Gây nguy hiểm cho người khác hoặc vi phạm quy tắc an toàn.
- Tên chạm đất hoặc không chạm bia → 0 điểm.
Những quy định đặc biệt về luật bắn cung trong thi đấu Olympic
So với các giải quốc gia hay khu vực, luật bắn cung tại Olympic có những quy định nghiêm ngặt hơn về trang phục, giám sát và xử lý tranh chấp. Dưới đây là những điểm bạn cần đặc biệt lưu ý nếu theo dõi hoặc thi đấu ở cấp độ Olympic. Các quy định đặc biệt về tổ chức và luật bắn cung trong thi đấu để đảm bảo sự chuyên nghiệp, công bằng và an toàn tuyệt đối.
Trang phục thi đấu
- Vận động viên phải mặc đồng phục đồng nhất, lịch sự, có biểu tượng quốc gia.
- Không được sử dụng biểu tượng thương hiệu thương mại lớn (trừ khi đã được IOC cho phép).
Điều kiện thời tiết và tạm hoãn
- Trọng tài có quyền tạm dừng trận đấu nếu điều kiện thời tiết xấu (gió lớn, mưa to, sấm chớp…) gây nguy hiểm hoặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến kết quả.
Hệ thống giám sát và xử lý tranh chấp
- Các trận Olympic được theo dõi bằng camera tốc độ cao, ghi nhận chính xác vị trí tên và thời gian bắn.
- Vận động viên có quyền khiếu nại nhưng phải thông qua HLV và đúng quy trình của BTC.
Xử phạt và truất quyền thi đấu
- VĐV vi phạm quy định nghiêm trọng có thể bị:
- Cảnh cáo lần 1
- Trừ điểm
- Loại khỏi trận đấu
- Trường hợp bất đồng với trọng tài có thể được gửi đến Ban khiếu nại độc lập để giải quyết.
Bắn cung không chỉ là môn thể thao của sự tập trung và kỹ thuật – mà còn là biểu tượng của tính kỷ luật, tinh thần chính xác và bản lĩnh thi đấu. Để luyện tập hoặc theo dõi các giải đấu một cách trọn vẹn, việc hiểu rõ luật bắn cung và cách tính điểm bắn cung là điều vô cùng quan trọng.
Từ cấu trúc bia, thời gian thi đấu, cách phân chia set điểm đến các quy định nghiêm ngặt trong Olympic – mọi yếu tố đều được xây dựng nhằm đảm bảo sự công bằng và chuyên nghiệp trong từng mũi tên.
Với Việt Nam, dù còn là môn thể thao mới mẻ so với các “đại cường” thế giới, nhưng bắn cung đang từng bước ghi dấu ấn trên bản đồ khu vực và quốc tế. Nhiều tài năng trẻ đang được phát hiện và nuôi dưỡng, mở ra hy vọng tranh tài sòng phẳng tại các kỳ Olympic tương lai.
Nếu bạn là người mới tập bắn cung hoặc đang tìm hiểu để theo dõi thi đấu chuyên sâu, đừng quên lưu lại bài viết này như một “cẩm nang nhập môn” cho mình. Để tiếp tục khám phá thế giới thể thao, đặc biệt là các môn Olympic hấp dẫn, bạn có thể truy cập chuyên mục Bắn cung tại thethaoolympic.info. Và nếu thấy bài viết hữu ích, đừng ngần ngại chia sẻ tới bạn bè, cộng đồng bắn cung – vì thể thao là để lan tỏa tinh thần tích cực!